Έχει μέλλον ο Τουρισμός στο Πωγώνι? Και ποιο θα μπορούσε να είναι?
Το Πωγώνι μας…τόπος μαγικός, γαλήνιος , δώρο της φύσης, με μεγάλη ιστορία μέσα στους αιώνες ,παράδοση, τοπική κουζίνα και ανθρώπους με τεράστια αγάπη για τον τόπο τους, ίσως και παράπονο γιατί τούτος εδώ ο τόπος ξεχάστηκε..
O Τουρισμός λοιπόν είναι απαραίτητο ως και κρίσιμο να θεμελιωθεί σε πολύ γερές βάσεις και αυτές πρέπει να είναι : Η Προστασία και Ο Σεβασμός του περιβάλλοντος, που εδώ είναι ανέγγιχτο και καθαρό ,Ο Πολιτισμός και η Πωγωνίσια Κουλτούρα και πάνω απ’ όλα η Μείωση των Επιβλαβών Συνεπειών του Τουρισμού.
Ξεκινάμε λοιπόν να προσεγγίζουμε το ερώτημα : αν έχει μέλλον ο Τουρισμός στο Πωγώνι ,με την παραδοχή πως η ανάπτυξη στον τομέα αυτό είναι σχεδόν ανύπαρκτη, μηδενική. Συμπληρώνουμε με την παραδοχή της συνθήκης πως όλες οι μεγάλες ιδέες θέλουν όνειρα, άρα και ονειροπόλους ανθρώπους με όραμα και έναν άνθρωπο (ποιος έχει την δύναμη ή την αφέλεια να τα καταφέρει μόνος του) ή ιδανικά μία δυνατή ομάδα που θα ενώσει όλους ή τουλάχιστον τους περισσότερους Πωγωνίσιους κάτω από αυτό το όραμα. Το όραμα στην συνέχεια γίνεται λέξεις και οι λέξεις παίρνουν σάρκα και οστά. Σίγουρα το όραμα δεν έχει να κάνει με την προσωπική προβολή , έχει να κάνει με την αγάπη και την προσήλωση και σίγουρα δεν είναι αποτέλεσμα του ενός.
Απαραίτητο ίσως και καλύτερο θα ήταν να δημιουργηθεί ένας ιδιωτικός φορέας τύπου Επιμελητηρίου που θα ελέγχει την πρόοδο αλλά πιο σημαντικό την αξιοποίηση του περιβάλλοντος με τις λιγότερες επιβλαβείς συνέπειες. Φανταστείτε έναν φορέα που θα αγκαλιάσουν και θα βοηθήσουν το έργο του, στην ειδικότητά του ο καθένας, άνθρωποι των επιστημών ,των γραμμάτων και των τεχνών, άνθρωποι που θέλουν να προσφέρουν στο Πωγώνι μας και σήμερα σιωπούν.
Ο Τουρισμός, η βαριά βιομηχανία της Ελλάδας όπως συνηθίζεται
ν´ αποκαλείται , αποτελεί πολλά χρόνια πεδίο πειραματισμού για κράτος, κυβέρνηση , επαγγελματίες και μη.
Θα ξεκινήσω από την αρχή και με το ερώτημα: τι είναι η βιομηχανία του Τουρισμού : θα απαντούσα μία βιομηχανία παραγωγής όμορφων αναμνήσεων ικανών να φέρουν τον επισκέπτη ξανά και ξανά στον ίδιο τόπο ή να γίνουν η αφορμή ώστε να καταφθάσουν νέοι επισκέπτες.
Στο σημείο αυτό ξεκινά και το πρόβλημα για το Πωγώνι.
Για να δημιουργήσεις όμορφες αναμνήσεις δεν αρκεί η φύση (που στον Τόπο μας) είναι πρωτόγνωρη και πανέμορφη ,δεν αρκούν οι παραδοσιακές εκδηλώσεις που καταφέρνουν ακόμα να είναι πατροπαράδοτες (σε πείσμα των καιρών),δεν αρκούν οι εκκλησίες και τα αξιοθέατα, δεν αρκεί η γαστρονομική μας ιστορία που κρατάει ζωντανή την κουζίνα των παππούδων μας.
Η απουσία δυστυχώς: των άρτιων οδικών δικτύων σε όλη την έκταση του Δήμου Πωγωνίου, του κατάλληλου αριθμού και ποιότητας καταλυμάτων, η έλλειψη αίσθησης ασφάλειας των πολιτών, της αργής αποκομιδής απορριμμάτων, και τέλος και σημαντικότερου, του ηγετικού μελλοντικού οράματος για το σύνολο του Πωγωνίου, δεν αφήνει δυστυχώς περιθώρια για ονειροπόληση.
Παρ’ αυτά ας εξετάσουμε τις επιλογές μας γιατί λύσεις υπάρχουν.
Οι βάσεις θεμελίωσης του οράματος της Τουριστικής ανάπτυξης δηλαδή ο σεβασμός στο περιβάλλον, στον πολιτισμό και στην κουλτούρα μας και η μελλοντική προάσπιση τους οδηγούν κατευθείαν στις μορφές ενναλακτικού Τουρισμού:
Θρησκευτικός τουρισμός:
Ενοποίηση των εκκλησιών και μονών σε μία διαδρομή με επισκέπτες κυρίως μεγαλύτερων ηλικιών, από το εσωτερικό και το εξωτερικό (πρωτοστατούν οι Ανατολικές χώρες.
Εδώ συναντάμε τα εξής εμπόδια:
Διαθέτουμε τα μοναστήρια και τις εκκλησίες αλλά δεν φροντίσαμε να τα αναπαλαιώσουμε και να τα συντηρήσουμε με κάποιες εξαιρέσεις : πχ. την Μονή Άβελ. Οι αναπαλαιώσεις, ΟΠΟΥ έγιναν, αφορούν σε χωριά μεγάλα και κεντρικά ενώ Μονές εκτός των κεντρικών χωριών όπως για παράδειγμα η Μονή Μακρυαλέξη στην Λάβδανη, ένα μοναστήρι με μεγάλη ιστορία του 11ου αι. και απείρου φυσικού κάλλους τοποθεσίας, αφέθηκε στο έλεος των παράνομων μεταναστών από την Γείτονα και στην απόλυτη σιωπή του.
Δεύτερο εμπόδιο η έλλειψη ικανού αριθμού καταλυμάτων να φιλοξενήσει το πλήθος των επισκεπτών και βέβαια το Έλλειμμα των χώρων εστίασης.
Περιπατητικός Τουρισμός
Μία μορφή Τουρισμού ιδιαίτερα διαδεδομένη σε χώρες όπως η Γερμανία.
Υπολογίζεται πως 30 εκατομμύρια μόνο Γερμανοί πολίτες διαλέγουν αυτό το είδος τουρισμού ενώ 1.5 εκατομμύριο από αυτούς συνδυάζουν τις διαδρομές μέτριας δυσκολίας με επισκέψεις σε αρχαιολογικούς χώρους και σημεία ιστορικού ενδιαφέροντος με γαστρονομικές αναζητήσεις.
ΕΔΩ Απαιτείται χάραξη εξ’ αρχής των άπειρων μονοπατιών ανά τον Δήμο και μεγάλος αριθμός ανθρώπων που θα γνωρίζουν τις διαδρομές και την επικινδυνότητα τους. Αυτή την στιγμή υπάρχουν πεζοπορικές διαδρομές με οδηγούς πρόθυμους αλλά δεν φτάνει μόνο αυτό.
Επίσης απαιτείται άρτιο οδικό δίκτυο μεταξύ των χωριών του Πωγωνίου
Ικανό αριθμό καταλυμάτων για φιλοξενία
Και εστιατόρια και ταβέρνες με κύριο στόχο την ανάδειξη των γεύσεων μας , συγκροτημένα και στοχευμένα.
ΣΥΜΠΛΗΡΩΝΩ ΚΑΙ ΤΟΝ Αθλητικό Τουρισμό
Ο Αθλητικός Τουρισμός ανθεί τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα και γενικά
Σημαντικές προσπάθειες γίνονται από το Ζαγόρι και τα Τζουμέρκα στην Ήπειρο
Ανάλογες προσπάθειες με απόλυτη επιτυχία γίνονται και στην Τήνο ΌΠΩΣ και στην Άνδρο αλλά και ποδηλατικοί αγώνες όπως στην Αντίπαρο.
Μπορούμε να υποστηρίξουμε ανάλογες ενέργειες και έχουμε το δίκτυο διαδρομών.
Επιπλέον στον Αθλητικό υπάρχει και ο Συνεδριακός αλλά υπέρτατη λύση για το Πωγώνι θα ήταν
Ο Τουρισμός με πρότυπο την Τοσκάνη (Αγροτουρισμός)
Ανάλογη αξιόλογη προσπάθεια στον τόπο μας έχει γίνει στο Δολό
ΣΤΟ ΣΗΜΕΙΟ ΑΥΤΟ ΤΟ ΠΩΓΩΝΙ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΝΕΙ ΟΛΑ ΤΑ ΕΥΣΗΜΑ
Φύση απίθανη, σημεία ιστορικού ενδιαφέροντος τοποθεσίες ανεκμετάλλευτες, κουζίνα πεντανόστιμη, τοπικές εκδηλώσεις και τοπικές παραγωγές προϊόντων που με κατάλληλη γνώση μπορούν και να αναβιώσουν . πχ. τοπικές ποικιλίες κρασιού ή καλαμποκιού και τόσα άλλα.
Μέσα στην οικονομική κρίση θα ήταν μία πιθανή λύση για επιστροφή από το κλεινόν άστυ, ευκαιρία επενδύσεων, ανάπτυξη μίας μορφής τουρισμού με σχεδιασμό από την αρχή και προσεχτικά.
Η γειτονική Ιταλία το είδε ως μία ευκαιρία αναβίωσης μιας υπαίθρου που πέθαινε και το κράτος ανταποκρίθηκε με νομοθεσία και οικονομική στήριξη των ιδιωτών με χρηματοδοτικά πακέτα τύπου Leader.
3.8 εκατομμύρια Ιταλοί στράφηκαν στην Τοσκάνη και ανταμείφθηκαν με 5.5 εκατομμύρια τουρίστες ετησίως. Εκτός από την πτυχή του Αγροτουρισμού που αποτελεί πόλο έλξης για εκείνους που προτιμούν τους αργούς ρυθμούς στις διακοπές τους , κοντά στην φύση(πιο κοντά δεν γίνεται) : προϊόντα εποχής που παράγονται και καταναλώνονται εκεί , οι φίλοι μας οι Ιταλοί έκαναν κάτι πιο έξυπνο ακόμα: συμπεριέλαβαν την γαστρονομία οργανωμένα πια και με συνεννόηση μεταξύ τους δημιουργώντας οινοποιία υψηλής ποιότητας με τοπικές ποικιλίες , εγκαινίασαν φεστιβάλ γευσιγνωσίας ελαιόλαδου και τοπικών αγαθών ενώ τα εστιατόρια τους προωθούν τοπικά ποικιλίες και μόνο όπως μανιτάρια πορτσίνι ή κρέας συγκεκριμένης ποικιλίας (Chianina).
Ας μην δυσαρεστηθούμε σήμερα αναφέροντας τα προγράμματα Leader στην Ελλάδα πως αξιοποιήθηκαν και σε αρκετές περιπτώσεις και εδώ.
Τουρισμός με προορισμό την Λίμνη Ζαραβίνα (Νιζερό την ξέρουμε οι περισσότεροι)
Αποτελεί από μόνος του μία ξεχωριστή κατηγορία μιας και συγκεντρώνει όλα τα χαρακτηριστικά των μορφών ανάπτυξης Τουρισμού.
Και αυτό γιατί αν ξεκινήσει μία βιώσιμη Τουριστική Ανάπτυξη με μέλλον και όραμα από εδώ θα δώσει τουριστική πνοή σε όλο τον Δήμο Πωγωνίου.
Η Λίμνη αποτελεί μαγεία της Πωγωνίσιας φύσης , περιστοιχίζεται από δάσος βελανιδιών, συγκαταλέγεται στις 5 πιο βαθιές λίμνες της χώρας μας, με πλούσια βλάστηση και σπάνια χλωρίδα ως και σπάνιες ορχιδέες, σπάνια άγρια πανίδα και ακόμα πιο σπάνια ιχθυοπανίδα. Η γεωγραφική της θέση είναι εξαιρετική ,στον κεντρικό κόμβο ανάμεσα στα Ιωάννινα και την Κακαβιά άρα η πρόσβαση είναι εύκολη.
Για τους παραπάνω λόγους η Λίμνη Ζαραβίνα προσφέρεται για συνδυασμό πολλών ειδών Τουρισμού:
Αγροτουρισμού με την γαστρονομία να δεσπόζει και να λειτουργεί σαν μοχλός τουριστικής ανάπτυξης με καλλιέργειες ίσως βιολογικές και κέντρο μαγειρικής αυτών των προϊόντων με παραδοσιακό τρόπο.
Περιπατητικού Τουρισμού σε μονοπάτια στην γύρω περιοχή και θρησκευτικού με εξορμήσεις σε κοντινά μοναστήρια και εκκλησίες. Η Λίμνη ,η τοποθεσία της και το χιλιοφωτογραφημένο καθρέφτισμα της θα μπορούσε να γίνει θέλγητρο για εκείνους που αγαπούν τις ήρεμες διακοπές . Γιατί όχι με ένα κέντρο ευεξίας ,ενναλακτικών θεραπειών, γιόγκα και επαναφόρτισης που τόσο έχει ανάγκη ο σύγχρονος άνθρωπος, στα πρότυπα κέντρων όπως στην Ισπανία και την Ιταλία. Και σε εκείνους που μειδιούν ειρωνικά με την ιδέα υπενθυμίζω πως ο Τουρισμός με στόχο την ευεξία είναι ο γρηγορότερα αναπτυσσόμενος παγκοσμίως τουρισμός το 2017 και 2018 και ανέρχεται στα 680 δισεκατομμύρια δολάρια σύμφωνα με τα στοιχεία του 2017.
Επιτηδευμένα αφήνω εκτός τον Κυνηγετικό Τουρισμό διότι
ΟΥΔΕΠΟΤΕ έγινε βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη με τον Κυνηγετικό Τουρισμό
Στο σημείο θα ήταν σωστό να φέρουμε στο προσκήνιο ξανά το καυτό και συνάμα ¨βρώμικο¨ θέμα των απορριμμάτων, της αποκομιδής τους και τελικά ποιο σχέδιο θα εκπονηθεί για τα σκουπίδια τόσο του Δήμου όσο και τα υπερπολλαπλάσια που θα δημιουργηθούν από την τουριστική ανάπτυξη. Υπάρχει σχέδιο…ΥΠΑΡΧΕΙ ΛΥΣΗ ?? όπως πχ. η επεξεργασία τους με βάση την ανακύκλωση και αν ναι ποια είναι αυτή. Αν δεν υπάρξει πρόβλεψη και σύντομα θα μετατραπούμε σε έναν απέραντο σκουπιδότοπο . Τουριστική Ανάπτυξη θέλουμε, πρόβλεψη δεν κάνουμε.
Ακόμα πιο σημαντική είναι η ασφάλεια των χωριών μας που αντιμετωπίζουν συνεχόμενες απειλές κυρίως τους χειμερινούς μήνες. Χωρίς επαρκή μέτρα ασφαλείας τουρίστας δεν καταφθάνει.
Το Πωγώνι είναι ένας Δήμος ΣΥΝΟΛΙΚΑ και τα μέτρα προάσπισης τα έχουν ανάγκη πιο πολύ τα μικρότερα χωριά όπως εκείνα της Λάκκας Πωγωνίου και όσων βρίσκονται πιο κοντά στην γραμμή των συνόρων.
Σημαντική πτυχή του όλου ζητήματος αποτελεί το γεγονός πως το Πωγώνι βρίσκεται σε πρωτόγονη σχεδόν ανάπτυξη και αυτό αποτελεί πλεονέκτημα στις μέρες μας. Είμαστε από τις λίγες περιοχές της Ελλάδας που την ξέχασε ο χρόνος, όχι όμως οι άνθρωποι της!! Είναι σαν να κρατάμε στα χέρια μας ένα χάρτη και καλούμαστε να σχεδιάσουμε από την αρχή τις οδικές αρτηρίες του, σαν ένα άγραφο χαρτί. Αυτό το γεγονός και μόνο μας επιβαρύνει όλους με τεράστια ευθύνη. Να σχεδιάσουμε το μέλλον του τόπου μας σωστά, μεθοδικά, προσεχτικά με όραμα το μέλλον, ΟΧΙ το κέρδος, με σεβασμό στην φύση και στους προγόνους μας και στην ιστορία μας και συνάμα με ευθύνη και σεβασμό στα παιδιά μας, αν θέλουμε να είμαστε μέρος της μνημοσύνης τους. Η στιγμή είναι η κατάλληλη.
¨Πάντα κάτι φαίνεται αδύνατο μέχρι να πραγματοποιηθεί¨ Νέλσον Μαντέλα
